१. परिचय (Introduction) : व्यूरोक्रेसी अर्थात् नोकरशाही शब्द फ्रेञ्च शब्द जस्को अर्थ लेख्ने मेच र क्रेटिन जसको अर्थ गर्नु हुन्छ वाट मिलेर बनेको मानिन्छ । अर्थात् व्यूरोक्रेसी जस्लाई नोकरशाही पनि भनिन्छ, को सिधा अर्थ “मेचको प्रशासन” भन्ने हुन्छ । व्यूरोक्रेसी शब्दलाई पहिलोपटक फ्रेञ्च अर्थशास्त्री एम.डि.गोर्नी (M.D.Gourney) ले १८ औं शताद्विको मध्यावधिमा प्रयोग गरेका थिए । […]

डा. दामोदर रेग्मी नेपाली जनताले आफैले निर्वाचित गरेको संविधान सभाका प्रतिनिधिबाट निर्माण गरिएको नेपालको संविधान २०७२ साल असोज ३ गतेदेखि लागू भए पश्चात नेपाल संघीय, समावेशी, लोकतान्त्रिक गणतन्त्रात्मक राज्यमा रुपान्तरित भएको छ। नेपालको संविधानले संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपालको मूल संरचना संघ, प्रदेश र स्थानीय तह गरी तीन तहको हुने तथा राज्यशक्तिको प्रयोग तीनै तहले संविधान […]

पृष्ठभुमि भविष्यमा हाम्रो सन्ततिहरुलाई असर नपर्नेगरी सञ्चालन गरिने विकासलाई दिगो विकास भनिन्छ । प्रकृतिको त्यस्तो क्षमतालाई संरक्षण गर्दै पछि आउने पुस्ताहरुले पनि विकासका प्रतिफल निरन्तर उपभोग गर्न सक्ने विकास प्रक्रियालाई हामी दिगो विकास भन्दछौं ।मानव जाति सहित सिंगो प्राणी जगतलाई आवश्यक पर्ने प्राकृतिक श्रोतसाधन उपलब्ध गराउने र जैवीक चक्रलाई निरन्तरता दिने ठूलो क्षमता हाम्रो प्रकृतिसँग […]

  बिषय प्रवेश अनौपचारिक अर्थतन्त्र राज्यका ऐन, कानुन तथा आदेशहरुलाई अवज्ञा गरी अदृश्य रूपमा आर्थिक गतिविधि सञ्चालन हुने अवस्था हो। अनौपचारिक अर्थतन्त्रको हिस्सा बढ्दै गयो भने राज्य नै असफल हुने सम्भावना पनि त्यत्तिकै बढ्दै जान्छ । अनौपचारिक अर्थतन्त्र समानान्तर रूपले राज्यको वैध अर्थतन्त्रसँग जाने हो भने देशको सार्वभौमसत्ता माथि नै खलल पुग्न सक्ने खतरा हुने गर्छ । […]

डा. दामोदर रेग्मी संविधानको भाग १९ मा व्यवस्था भएको स्थानीय आर्थिक कार्य प्रणालीले निर्धारण गरेका प्रक्रिया बमोजिम गाउँ कार्यपालिका वा नगर कार्यपालिकाले राजस्व र व्ययको अनुमान पेश गर्नु पर्ने प्राबधान रहेको छ । संविधानको भाग १९ को दफा २ को उपदफा ३ मा व्यवस्था भए अनुसार गाउँ कार्यपालिका र नगर कार्यपालिकाले प्रत्येक आर्थिक वर्षको राजस्व […]

वर्तमान नेपालमा जताततै भ्रष्टाचार र यसको नियन्त्रणका बारेमा चर्चाहरु भइरहेको सुनिन्छ । सरकारमा बस्नेहरु कहिले २०४६ सालपछिका सबै भ्रष्टाचारको छानविन गर्ने कुरा गर्छन् त कहिले सबै कालखण्डका भ्रष्टाचारको छानविन गर्ने कुरा गर्छन् । तर छानविनको लागि कुनै काम र निर्णय भने कहिल्यै गर्दैनन् । प्रतिपक्षमा बस्नेहरु सरकारमा बस्नेहरुलाई भ्रष्टाचारी भनेर आवाज उठाउन मै व्यस्त देखिन्छन् […]

अमेरिकाको हेथ्राेन कम्पनीमा सन् १९२० मा मानिसलाई कसरी काम लगाउँदा उत्पादन दिन्छ भन्ने प्रयोग गरियो। यसलाई व्यवस्थापनमा कर्मचारी र कामको बीचको ठूलो प्रयोग मानिन्छ। टेलरले काम ,पैसा र मान्छेको बीचको सम्बन्धको तथ्य दिइसकेका थिए। हेथ्राेन प्रयोगले मानिस ,मेसिन र कामको सम्बन्ध र व्यवहार बाट नतिजा कसरी निस्किन्छ भन्ने प्रमाणित भयो। मानिस किन काम गर्न रुचाउँछ […]

हामीलाई संसदमा पुर्‍याउनुहोस्, तपाईंहरूको भलो गर्दछौं भन्ने वाचा गरेर चुनावमा होमिन्छौं । तर, अहिले संसदमा देखिएको रमिता जनतासँग गरिएको वाचा अनुकूल भयो कि भएन ? नयाँ संसद आएको १ वर्ष तीन महिना बितिसकेको छ । अघिल्लो संसदको दुई वर्ष उसैगरी गयो । संसद्मा प्रतिपक्षीले प्रश्न उठाउने र सत्ता पक्षले आफूले गरेका राम्रा कामको डिफेन्ड गर्ने […]

आठ बर्ष अगाडि गएको विनाशकारी भुकम्पले नेपालीका थुप्रै कुरा खोस्यो । कतिका आफन्त खोस्यो । कतिबाट घर थुत्यो । कतिसित शरीरका अंग नै लुछ्यो । कलाकार धुर्मुस सुन्तलीको कलाकारिता खोस्यो । हास्यकला क्षेत्रमा धुर्मुस सुन्तलीको एउटा उचाई थियो । तर, भूकम्पले उनीहरूलाई ‘पैसा उठाएर समाजसेवा गर्ने अभियन्ता’ बनाइदियो । धुर्मुस सुन्तलीले सिन्धुपाल्चोकमा गिरानचौर एकीकृत नमूना […]

निजामती क्षेत्रको सबैभन्दा पुरानो र ठूलो संगठन नेपाल निजामती कर्मचारी संगठनको अध्यक्षको भूमिकामा छन् लेखनाथ कोइराला । विगत दुई बर्षदेखि उक्त संगठनको कमाण्ड गरिरहेका कोइराला । हिँउदे अधिवेशनमा ल्याउन खोजिएको संघीय निजामती सेवा विद्येयक संसदको एउटामात्र सिटिङमा अल्झिएको छ । संघीयतामा संविधानपछिको दोश्रो संविधान मानिएको विद्येयकमा कर्मचारी ट्रेड युनियन हटाउने बिषयमा संघीय संसदमै अधिकांश संसदहरुको […]