यो “यज्ञ” ब्रह्मकमल फुलाउने ध्यान हुनुपर्नेमा खोस्टा फूल चढाइएको संयोग जस्तो भएको छ।हामी दिगो विकासको स्वर्गीय सपना देख्छौं,तर चुनावी मोह र आसेपासेको हठले खुद्रे योजनाको दलदलमा स्वप्नको सूर्य अस्ताउँछ।“आयोजना बैंक” लाई आशीर्वादको अक्षता हुनुपर्नेमा, बजेटको बटारिएको नोटले कालीको टिका बनाइएको छ।योजनाको अनुशासन साधना हो, तर हामीले यसलाई सस्तो सन्तोषको सामान बनाएका छौं।तीन तहका सरकारहरू त्रिशूलको शक्ति बन्नुपर्नेमा, तिनकै त्रिशूलले योजनाको आत्मालाई छेडेका छन्।विकासको नदीले साहसको समुद्र भेट्नुपर्नेमा, खुद्रे योजनाका बुढीगण्डकीमा बिलाएर हराइरहेको छ।

आयोजना बैंक हुनु भनेको “सपना देख्ने आँखा मात्र होइन, सपना साकार गर्ने हिम्मत” पनि हो,तर यहाँ योजनाले निर्माणभन्दा पहिले नै रुग्णता ओढेको छ।विडम्बनाको आध्यात्मिक व्यंग्य यही होस्आयोजना बैंक विकासको व्रत हुनुपर्नेमा, बजेटको बलिवेदी बनेको छ।हामीले स्वर्गको बाटो खोज्दै गर्दा, स्वार्थको दलदलमा पाइला फसेको छ।यसैले अब “आयोजना बैंक” लाई सच्चा योजनाको तपोभूमि बनाउने चेतना र संकल्पको आवश्यकता छ।यो मुलुकले विकासका दिव्य सपनाहरू देखेको छ—उच्च मध्यम आय र दिगो समृद्धिको स्वर्गीय क्षितिजमा उड्ने।तर यस सपनालाई साकार तुल्याउने साधना, योजना तर्जुमा र छनोटमा देखिनुपर्ने संयम, सामर्थ्य र सुशासनको सूर्य उदाएको छैन।‘आयोजना बैंक’ भनेको योजनाको नाडी परीक्षण गर्ने पवित्र प्रक्रिया हो।तर यहाँ प्रक्रियागत मापदण्डलाई पैतालाले कुल्चिने, प्राथमिकता र पूर्वतयारीको पवित्रता मिच्ने र खुट्टाको औलाबाट बजेट तान्ने खेल चलिरहेको छ।

योजना बैंक भनेको विकासको वरुणधार हुनुपर्ने हो, जसले राष्ट्रिय समृद्धिको प्यास मेटाउने जीवनजल बगाउँछ।तर अहिले यो कागजी खोला बन्दैछ, जसको छालमा करिबिन्ती र कागजी प्रतिबद्धताका पानाहरू मात्र बगिरहेका छन्।यो स्थिति साँच्चै नै ‘पानी नखाएको गाग्री बजाउँछ’ भन्ने उखानझैं भएको छ।जहाँ विकासको वास्तविक नदी बग्नुपर्ने थियो,त्यहाँ राजनीतिक मोह, चुनावी स्वार्थ र आसेपासे सञ्जालका खुद्रे योजनाका झरनाहरूको शोर मात्र गुन्जिरहेको छ।यी झरनाहरू देशको मरुभूमिमा हराउनुपर्ने पानी होइन,

तर बजेटका अमृतकणलाई अवरोध गर्ने रेतकण बनेर जीवनदायिनी नदीलाई नै रोकिरहेका छन्।

राष्ट्रको विकास यात्रामा बजेट भनेको जीवनदायिनी नदी हो,

तर खुद्रे योजनाको रेतले त्यस नदीलाई बन्द गर्न खोजिरहेको छ,

जहाँ न त खेतहरू हरिया बन्न सक्छन्, न त उद्योगका पाङ्ग्रा घुम्न सक्छन्।

विकासको यज्ञमा घिउ हाल्नुको सट्टा,

हामी ‘बजेट’ नामको घिउलाई सानो सानो भागमा बाँडेर

आफ्ना स्वार्थका दीया बाल्न व्यस्त भएका छौं।

योजना बैंकले रूपान्तरणकारी आयोजनाका बिउ रोपेर

राष्ट्रको समृद्धि फुलाउनु पर्ने हो,

तर यहाँ खुद्रे योजनाका काँडाहरू रोपेर विकासको बाटो नै रोकिँदैछ।

यो कागजी खोला कहिल्यै समुद्र भेट्दैन,

यसले देशको प्यास मेटाउँदैन,

यसले जनता र राष्ट्रको सपना साकार पार्दैन।

अब समय आएको छ,

योजना बैंकलाई कागजी खोला होइन,

विकासको साँचो वरुणधार बनाउने,

र राष्ट्रको सपना साकार पार्ने साधना र संकल्प गर्ने।

राष्ट्रका लागि योजना अनुशासन भनेको साधना हो।

यसमा पूर्वतयारी बिना बजेट विनियोजन नगर्ने व्रत पालन गर्नु चाहिन्छ।

तीन तहको सरकार भनेको तीन वटाका तारा हुन्, जसले विकासको आकाशलाई उज्यालो बनाउनुपर्छ।

तर उनीहरूकै अव्यवस्था र अधिकारको अनादरले योजना प्रणालीको आकाशमा कालो बादल मडारिएको छ।

प्रदेश र स्थानीय तहले पनि ‘आयोजना बैंक’ लाई योजना प्रविष्ट गर्ने भर्रयाङ सम्झेर ढोकामै भीड बनाएका छन्।

तिनले रूपान्तरणकारी आयोजनाको सपना देखाउनुको सट्टा खुद्रे आयोजनाको जालो बुनेका छन्।

आखिर, आयोजना बैंक भनेको केवल बजेट राख्ने दराज होइन, यो भविष्यको विश्वास राख्ने भण्डार हो।

यस भण्डारमा योजनाको चेतना, व्यवस्थापनको विवेक र विकासको दृष्टि मिसिएको हुनुपर्छ।

योजनाहरूको चयनमा पवित्रता र प्राथमिकताको पवित्र दीप बालेर

समयमै सम्पन्न गर्ने संकल्पको शंख फुक्नुपर्ने हो।

तर जब जथाभाबी प्रविष्टि र खुद्रे योजनाको बाढीले आयोजना बैंकको महिमा मेटाउँछ,

समृद्धिको सन्देश सुक्खा नदीजस्तै ओइलिन्छ।

राष्ट्रको सम्पूर्ण स्रोतसाधन सागरजस्तै विशाल छ,

तर यसलाई रूपान्तरणकारी योजनामा केन्द्रित नगरेसम्म यसको कुनै अर्थ छैन,

त्यो सागर पनि केवल तृष्णाको आहात मात्रै बनिरहन्छ।

यो चेतनाको नदीलाई सही दिशामा बगाउन व्यवस्थापकीय संयम र नीतिगत निर्भीकता चाहिन्छ।

आयोजना बैंक भनेको आकांक्षाको आँगन हो,

जहाँ देशका सपना अंकुरिन्छन्,

तर गलत योजनाको खरानीले ती सपनालाई कुहिने खतरा हुन्छ।

हाम्रो व्यवस्थाले योजना तर्जुमा गर्दा संकल्पको सत्यता र राष्ट्रसेवाको स्वाभिमान बिर्सनु हुँदैन।

प्रक्रियागत नियम, पारदर्शिता र उत्तरदायित्वको उज्यालो नपुगेसम्म

आयोजना बैंक कागजी खोला नै बन्नेछ,

विकासको वरुणधार बन्न कहिल्यै सक्दैन।

यसैले अब समय आएको छ—

आयोजना बैंकलाई राष्ट्रनिर्माणको पवित्र तपोभूमि बनाउने,

र यसलाई योजनाको योग, यज्ञ र यथार्थ पथमा रूपान्तरण गर्ने,

राष्ट्रलाई समृद्धिको सत्य संग्राम जिताउने शक्ति र सच्चाईसहित अघि बढाउने।

अन्ततः, आयोजनाको समग्र साधनशक्ति, राष्ट्रको संकल्पशक्ति र नीति निर्माताको ईमानदारी नै आयोजनालाई दिव्य बनाउन सक्ने मन्त्र हो।

संसाधनको प्रत्येक थोपा राष्ट्रको पसिनाबाट आएको अमृत हो, त्यसलाई खुद्रे योजनाको मरुभूमिमा खेर फाल्नु पाप हो।यसैले ‘आयोजना बैंक’ लाई कर्मयोग, संयम, सुशासन र समर्पणको साँधमा राखी मात्रै नेपालले दिगो समृद्धिको शिखर चुम्न सक्छ।मात्र नेपालमा सुशासन, विकास र समृद्धिको त्रिशूलले राष्ट्रलाई अभिषेक गर्नेछ, र हाम्रो मातृभूमि स्वर्गभन्दा महान बन्नेछ।