सिंहदरबारदेखि चियापसलसम्मको यात्रा

बिज्ञापन

काठमाडौंको बिहान त्यही थियो— धुवाँले हल्का धुम्मिएको आकाश, र सरकारी कार्यालयहरूतिर हिँड्ने मानिसहरूको भीड। सिंहदरबारनजिकको पुरानो चियापसलमा केही युवाहरू जम्मा भएका थिए। उनीहरूबीच आजको विषय फरक थियो— परीक्षा होइन, प्रेरणा।

बिज्ञापन

उनीहरू सुन्दै थिए खगेन्द्र बर्देवालाई— जसले हालै राजपत्राङ्कित द्वितीय श्रेणी, उपसचिव (राजश्व समूह) मा नाम निकालेर अनेकौं युवाको सपना साकार पारेका थिए।“लोक सेवामा पास हुनु अन्तिम लक्ष्य होइन,” उनले भनिरहेका थिए, “यो त जिम्मेवारीको सुरुवात हो।”

‘धेरै होइन, गहिरो पढाइ’ — तयारीको पहिलो सूत्र

बिज्ञापन

खगेन्द्रको अध्ययनको शैली अरूभन्दा अलग थियो।“म धेरै पुस्तक किन्थिनँ, तर एउटै पुस्तकलाई धेरैपटक पढ्थें,” उनले हाँस्दै भने।उनको रणनीति थियो — ‘पठन होइन, बोध।’

उनी निजामती सेवा पत्रिका, आर्थिक सर्वेक्षण, बजेट र अन्तर्राष्ट्रिय जर्नलका विश्लेषणात्मक लेख पढ्थे।“अध्ययन केवल जानकारी संकलन होइन, देश बुझ्ने माध्यम हो,” उनी भन्थे।

 उत्तर लेख्ने कला — जहाँ ज्ञान भेटिन्छ अभिव्यक्तिसँग

लोक सेवाको तयारीकर्तालाई उनी सधैं यही सल्लाह दिन्छन् — “ज्ञानभन्दा बढी महत्वपूर्ण छ, त्यसलाई कसरी लेखिन्छ भन्ने कुरा।”

उनका अनुसार, राम्रो उत्तर चार तत्वमा टेकेको हुन्छ —स्पष्ट प्रारम्भ, क्रमबद्ध विश्लेषण, सही तथ्य/उदाहरण, र सारगर्भित निष्कर्ष।“अति तथ्यांकले उत्तरलाई भद्दा बनाउँछ, तर उचित उदाहरणले त्यसलाई जिवन्त बनाउँछ,” उनी मुस्कुराउँछन्।

समय अनुशासन र आत्मप्रेरणा — उनका वास्तविक हतियार

खगेन्द्रले कुनै तयारी केन्द्रमा लामो समय व्यतीत गरेनन्। उनी भन्छन् —“म दिनको तीन घण्टा मात्रै पढ्थें, तर मन भने हरेक समयमा पढाइमै हुन्थ्यो।”उनले आफ्नो अध्ययनलाई जीवनशैली बनाए। मोबाइलमा समाचार पढ्दा, कार्यालयमा फुर्सद हुँदा, वा हिँड्दा पनि उनी सोच्थे — “यो विषय परीक्षा लेखनमा कसरी उपयोगी हुन सक्छ?”

उनको रहस्य सरल छ — निरन्तरता, सकारात्मक सोच, र आत्मविश्वास।

सेवाभाव — पदभन्दा ठूलो दृष्टि

उनका शब्दहरू गम्भीर बन्छन् जब उनी प्रशासन र जनताबीचको सम्बन्धबारे बोल्छन् —“जनगुनासो छ, सेवा निष्पक्ष छैन रे। तर सुधार असम्भव होइन।”

उनले तीन तहमा सुधारको सूत्र प्रस्तुत गर्छन् —

0 प्रक्रियागत,

0 व्यवहारगत,

0 संस्थागत।

“नागरिकलाई ग्राहक होइन, अधिकारधारीका रूपमा हेर्ने सोच अपनाइयो भने प्रशासन बदलिन्छ,” उनी जोड दिन्छन् ।

मेधावी युवालाई सेवातर्फ आकर्षित गर्न के गर्न सकिन्छ?

“अव्वल जनशक्ति सरकारी सेवामा आउन चाहन्छ, तर वातावरण हतोत्साहित गर्छ,” खगेन्द्र भन्छन्।

उनका सुझावहरू —

प्रतिस्पर्धी तलब र जीवनस्तर सहज हुने सुविधा,

स्वास्थ्य र शिक्षामा सहुलियत,

करियर विकासको स्पष्ट बाटो,

प्रेरणादायी र सम्मानजनक कार्यसंस्कृति।“सार्वजनिक सेवा जागिर होइन, राष्ट्रसेवाको अवसर हो,” उनी भन्छन्।

 परीक्षा प्रणाली र सुधारको आवश्यकता

खगेन्द्र केही समय लोक सेवा आयोगमा शाखा अधिकृत भएर पनि काम गरेका थिए।त्यस अनुभवले उनलाई प्रणालीभित्रको चुनौती बुझ्न मद्दत गर्‍यो।

“आयोगले Computer Skill Test, In-basket Exercise, Case Presentation जस्ता नवीन अभ्यासहरू सुरु गरेको छ, जुन सकारात्मक संकेत हुन्,” उनी बताउँछन् ।

तर सुधार अझै सम्भव छ —“प्राविधिक पदमा Practical Exam र Positive Recruitment System ल्याउन सके जनशक्ति अझ प्रभावकारी बन्छ।”

 लोक सेवा आयोग — विश्वासको धरोहर

“लोक सेवा आयोग हाम्रो विश्वासको संस्था हो,” उनी दृढ स्वरमा भन्छन्।“यसको स्वायत्तता, पारदर्शिता र मर्यादा जोगाउनु हाम्रो साझा दायित्व हो।”

त्यो वाक्यसँगै उनी चिया पसलबाट उठ्छन्, फाइल समात्छन् र ढोका नजिक पुग्दा मुस्कुराउँदै भन्छन् —“लोक सेवामा जित्नु भनेको जीवन जित्नु होइन,तर जीवनलाई अर्थ दिनु हो।”

अन्त्य: एक मान्छे, हजार प्रेरणा

खगेन्द्र बर्देवाको कथा केवल उनको व्यक्तिगत सफलता होइन, हजारौं युवाहरूको प्रेरणा हो।

उनले देखाएका सात सूत्र— अनुशासन, बुझाइ, लेखन, धैर्य, सेवाभाव, सुधार दृष्टि र आत्मविश्वास—

हरेक तयारीकर्ताका लागि दिशानिर्देशक हुन्।काठमाडौंको घाम झुल्किँदै गर्दा, उनी सिंहदरबारतिर लाग्छन्—जहाँ जिम्मेवारी उनको हातमा छ, र विश्वास सम्पूर्ण जनताको।