२५ वर्षसम्म राष्ट्रको सेवामा समर्पित नेपाली सेनाका क्याप्टेन ढालबहादुर थापा अहिले दिल्लीको अस्पतालमा जीवन र मृत्युको लडाइँ लडिरहेका छन्। तर, यो लडाइँमा उनीसँग हतियार छैन—सिर्फ पीडा, विश्वास र राष्ट्रप्रतिको अन्तिम आस्था मात्रै छ।
“यदि तपाईहरूले मलाई जिउँदोमा साथ दिन सक्नुहुन्न भने मरेपछि सलामी पनि नदिनु।”यो वाक्य पढ्दा एकछिन हृदय चिसिन्छ। यो कुनै कवि वा लेखकको भावुक वाक्य होइन—यो नेपाली सेनामा कार्यरत क्याप्टेन ढालबहादुर थापाको आत्मस्वर हो।
बिज्ञापन
सर्लाहीको हरियोन–११ गाउँमा जन्मेका थापा सानो उमेरदेखि नै राष्ट्रसेवाको सपना बोकेर हिँडेका थिए। उनले नेपाली सेनाको पोशाक पहिलोपटक लगाउँदा उनको आँखा चम्किएको थियो—राष्ट्रको झण्डा मुठ्ठीमा लिएर शपथ खाँदा उनले कसम खाएका थिए, “राष्ट्र मभन्दा ठूलो छ।”
बिज्ञापन
२५ वर्ष बिते। देशमा जनयुद्ध आयो, अस्थिरता आयो, विपद् आयो—तर थापा कहिल्यै पछाडि हटेनन्। देशको सुरक्षाको लागि उनले आफ्नो जीवनको सबै सुन्दर वर्ष, आफ्नो युवावस्था, परिवारको समय—सबै राष्ट्रलाई अर्पण गरे।तर, एक दिन सब कुरा बदलियो।
चार वर्षअघि उनी सामान्यजसो बिरामी भए। सुरुमा साधारण कमजोरी लागे पनि पछि डाक्टरले भने—“रगतको क्यान्सर।”त्यो पनि चौथो स्टेज।जस सैनिकले दर्जनौं युद्ध तालिम पाएका थिए, उसले अब आफूभित्रको रोगसँग लड्नुपर्ने भयो।
बिज्ञापन
“पहिलोपटक सुन्दा लाग्यो—यो अन्त्य हो,” थापाले अस्पतालको शैय्याबाट भनेका छन्, “तर मैले सोचेँ—म युद्ध मैदानमा कहिल्यै हार मानेको छैन, यो लडाइँ पनि जित्नेछु।”
तर यो युद्ध सजिलो थिएन। उपचार महँगो थियो। चारपटक रोग फर्कियो। दोस्रो पटक बोनम्यारो ट्रान्सप्लान्ट गर्नुपर्ने भयो। अहिले उनी राजीव गान्धी क्यान्सर अस्पताल, नयाँ दिल्लीमा उपचाररत छन्। केही सुधारका संकेत छन्—तर आर्थिक भार पहाडजस्तो छ।
थापाको मनमा सबैभन्दा ठूलो पीडा रोगको होइन, मौनताको हो।“जब म हतियार लिएर अग्रमोर्चामा थिएँ, तब संस्था मेरो साथमा थियो।
तर जब म हस्पिटलको बेडमा छु, तब संस्था ‘नीतिमा छैन’ भन्दै टार्दै छ।”
उनले बारम्बार सहयोगका लागि निवेदन दिए। जवाफ एउटै आयो—“नियममा छैन।”
थापाको प्रश्न छ—“यहाँ नियम ठूलो हो कि मानवता?”
थापाले आफ्नो मनको पीडा शब्दमा पोखेका छन्—“म मरेपछि हार्दिक श्रद्धाञ्जली भनेर विज्ञापन नगरिदिनुहोस्। जिउँदोमा सम्मान पाइएन भने मरेरको अञ्जलीको अर्थ के?”
त्यो वाक्यमा एउटा सैनिकको टुटेको विश्वास झल्किन्छ।तर अझै पनि उनी राज्यमाथि, सेनामाथि, र राष्ट्रमाथि भरोसा गुमाउन चाहँदैनन्।“मेरो पीडाबाट अर्को सैनिकले न्यायपूर्ण नीति र सहयोग पाओस्—त्यही मेरो चाहना हो।”
थापाले एउटा सशक्त सुझाव दिएका छन्—“सेनामा करिब एक लाख सदस्य छन्। हरेकले सानो रकम दिन सके पनि एउटा ‘सहयोग कोष’ बनाउन सकिन्छ।
कुनै सैनिकलाई गम्भीर रोग लाग्यो भने सोही कोषबाट उपचार सहयोग गर्न सकियोस्।”
उनको यो प्रस्ताव केवल माग होइन, एउटा प्रणालीगत चेतना हो—मानवता नियमभन्दा माथि हुनुपर्छ भन्ने आह्वान।
“म मर्दा राष्ट्रलाई सायद केही फरक नपर्ला। तर मेरो परिवारमा ठूलो बज्रपात हुनेछ।
म चाहन्छु—राष्ट्रले आफ्ना सैनिकलाई बिर्सियोस् भने पनि, मानवतालाई नबिर्सोस्।”
अहिले उनी अस्पतालको शैय्यामा पनि अनुशासनमा छन्। अनुहारमा शान्त भाव, आवाजमा दृढता।
उनको शरीर कमजोर छ, तर आत्मा अझै सैनिक छ।
क्याप्टेन ढालबहादुर थापाको कथा केवल एक सैनिकको रोगसँगको संघर्ष होइन—यो राष्ट्रप्रतिको प्रेम र संस्थाको मौनताको कथा हो।
उनले राष्ट्रलाई कहिल्यै प्रश्न गरेनन्, सधैं सलाम गरे। तर आज प्रश्न पनि सलामजस्तै गहिरो छ—
“राष्ट्रका लागि छाती थाप्ने सैनिकलाई अन्तिम अवस्थामा किन राष्ट्रले एक्लै छोड्छ?”
क्याप्टेन थापाको यो कथा एउटा दस्तावेज हो—देशप्रेम र मानवताको परीक्षणको।
उनी अहिले पनि लडिरहेका छन्—नयाँ किसिमको युद्धमा, जहाँ हतियार छैन, तर आशा अझ बाँकी छ।
