‘काम गरे विवादमा,कामै नगरे हाइसञ्चो !’ नीति नियम बनाउने ठाउँमा बसेका सिंहदरबारका एक सहसचिवको टिप्पणी हो यो । उद्योग वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालयमा कार्यरत ती सहसचिवका अनुसार ‘राजनीति र कर्मचारीतन्त्रमाथि दलालतन्त्र हाबी हुँदै जाँदा अहिले सिंगो प्रशासन संयन्त्र त्राहीमाम छ ।’
बिज्ञापन
निर्णयकर्ता उम्कने,टिप्पणी उठाउने सोझा सिधा कर्मचारीलाई मात्र अख्तियारदेखि मुद्धा मामिला खेप्नुपर्ने भए पछि अहिले मुलुकको प्रमुख प्रशासनिक केन्द्र सिंहदरबारका कर्मचारीले कलमै चोप्नै छाडेका अनुभव सुनाउँछन्,उनी । भूमि व्यवस्था मन्त्रालयका सहसचिवको अनुभव पनि उस्तै छ । ‘पहिला क्याविनेटका निर्णय सुप्रिम मान्थ्यौं, तर पछिल्ला चरणमा अदृश्य तत्वले नै सिंहदरबार चलाइरहेको’ अनुभव सुनाउँछन् उनी । सिंहदरबारमा बन्ने नीति नियमले सिंगो देश अगाडि बढ्छ । तर इमान्दार प्रशासकहरु भन्दछन्,‘राम्रो काम गर्न कर्मचारीलाई सिंहदरबारमा वातावरण नै छैन ।’ नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरण,टेरामक्स, ललिता निवास,सुन काण्ड,वाइवडी,मेलम्ची लगायतका जति पनि भ्रष्टाचारका प्रकरणहरु सार्वजनिक भए । ती प्रकरणमा नेतालाई उन्मुक्ति दिने र रिटायर्ड भएका प्रशासकहरुलाई समेत पोल्न थालिएपछि अचेल सिंहदरबारका कर्मचारीले नीतिगत निर्णय गर्न छाडेका भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालयका अर्का उपसचिले आफ्नो अनुभव सुनाए ।
बिज्ञापन
पहिला पहिला भन्सार,मालपोत,एयरपोर्ट अध्यागमन जान कर्मचारीहरुको लाइन लाग्दथ्यो । सुन काण्ड पछि अहिले त्यहाँ जाने कर्मचारीको खडेरी लागेको छ । टिआइए भन्सारमा अरुण पोखरेलपछि गोगन बहादुर हमाल हुँदै शोभाकान्त पोखरेललाई त्यहाँ खटाइएको हो तर उनी जानै मानेनन । बरु अहिले आन्तरिक राजश्व कार्यालय पुगे । अत्यन्त संवेदनशील मानिएको उक्त निकाय तीन महिनादेखि निमित्तकै भरमा चलिरहेको सो कार्यालयमा हालैमात्र महेश बराल जिम्मेवारी सम्हाल्न पुगेका छन् । सात जना उपसचिवको दरबन्दी रहेको उक्त कार्यालयमा ४ उपसचिव रिक्त छ । भएका ३ मध्ये पनि उपसचिव श्रीधर टण्डनलाई सुन तस्करीबारे छानबिन गर्न गठित उच्चस्तरीय आयोगले पोलेका कारण २ जनामा सीमित छ । अधिकृतको हविगत पनि उस्तै छ,त्यहाँ । पछिल्लो समयमा विमानस्थल भन्सार,मालपोत,यातायात लगायतका कार्यालय ‘करियर’ भएका कर्मचारीको रोजाइमा पर्न छाडेको टिप्पणी गर्दैछन्,प्रशासकहरु नै ।
उता संघीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन मन्त्रालयका आँकडा अनुसार झण्डै ७० कर्मचारी अहिले अतिरिक्त समूहमा छन् । जसमा पाँच सहसचिव,दर्जन बढी उपसचिव,१३ जना सेक्सन अफिसर अहिले बरण्डामा छन् । तीन महिना अगाडि बढुवा भएका सहसचिव राजेश गौतम,जीवन प्रसाद दुलालदेखि राजश्वबाट सामान्यमा तानिएका अर्जुन भट्टराईहरु अतिरिक्तमै छन् । यस्तै उपसचिवद्वय टीकाराम ढकाल, नन्दराज ज्ञवाली, शाखा अधिकृतहरू पर्शुराम उपाध्याय, राजु नेपाल लगायत कर्मचारी अतिरिक्त समूहमा बसेका छन् । काम गरे विवादमा पर्ने,कामै नगरे हाइसञ्चो । उनीहरुको दैनिकी बनेको छ कार्यालय समयमा आउने र हाजिर गर्ने फर्कनेमा सीमित छ ।
बिज्ञापन
प्रशासन संयन्त्रसभित्र डिलरसीपको निर्णय ओभरसुट हुन थाल्यो । कुनै पनि निर्णय मन्त्रालय,वालुवाटारमा होइन । अदृश्य तत्वले निर्णय गराउने,आफू कतै नदेखिने,टिप्पणी उठाउने,सदर गर्नेसम्म प्रशासकहरु फस्न थालेकोप्रति पीरलो पोख्छन्,प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद् कार्यालयका अर्काे अफिसर ।
