सत्ता र शक्तिमा हुनेहरूले जे/जसो गरे पनि हुने मुलुक रहेछ यो । श्रम, पसिना बगाउँछु, दुई पैसा कमाउँछु र जाहानको पेट पाल्छु भन्न पनि नपाइने र अनेक नाममा लात्ती बजारिने । जालझेल र बेइमान नै सर्वेसर्वा भएको ठाउँमा इमान्दारीको कदर हुनु त परको कुरा त्यही सोझोपनको फाइदा उठाउँदै मन्त्रालयका केही ‘टाउका’ले गरेको दुव्र्यवहार वर्णन गर्दैछु म । देश चलाउने मन्त्रीदेखि सचिवसम्मलाई सुरक्षित तवरले गन्तव्यसम्म पु¥याउने एक चालकको पीडा हो यो ।

बिज्ञापन

सशस्त्र जनयुद्धको उद्गमस्थल मानिने रोल्पाको लिबाङमा जन्मे, हुर्किएको हुँ । दुर्भाग्य, बाल्यकालमै टुहुरो बन्न पुगेँ । सात वर्ष हुँदा आमा बित्नुभयो, बाह्र वर्षको हुँदा बुबा धर्तीमा रहनु भएन । बुबाआमाको काख र साथ गुमाएको मेरालागि आड, भरोसा, माया प्रेमको छत्रछहारी बन्नुभयो दाजुहरू ।

बिज्ञापन

भनिन्छ, बुबापछिको बुबा भनेकै दाजुहरू हुन् । ममाथि दुई जना दाजु हुनुहुन्थ्यो । म घरको साहिँलो छोरा । बुवाको देहान्तपछि दाजुहरू घरबार छाडेर भारततिर लागी उतै रमाउन थाल्नुभयो । कान्छोभाइलाई पनि उतै लैजानुभयो । कान्छो भाइको अनुहार मात्र याद छ । सायद देखेँ भने पनि चिन्दिनँ होला । खै किन मानेन त्यो समयमा यो मन भारततिर भौंतारिन, थाहा छैन । त्यहीँबाट टुट्यो, दाजुभाइसँगको सम्बन्ध । मनभरि सपना, झोलाभरि मीठो भविष्यको कल्पना बोकेर ०६२ सालमा राजधानी भित्रिएँ ।

दुर्गम गाउँमा जन्मेको मान्छे । बाल्यकालमा खासै ठूला सपना देखिएनन् । स्कुले शिक्षा अध्ययन गर्दै गर्दा रोल्पामा टिक्न सकिएन । अध्ययनलाई बीचमै थाती राखेर जनयुद्धले थिलथिलो भएको रोल्पा छाडी राजधानी भित्रिएको पनि दश वर्ष बितिसकेछ । अध्ययन टुट्यो । न हातमा थियो शैक्षिक प्रमाणपत्र, न त कुनै सीप । जनयुद्धबाट बच्न राजधानी छिर्दा व्यहोरेको सास्ती र पीडाको बयान म यहाँ शब्दमा गर्न पनि सक्दिनँ । दुःख, सुख गरी यही बीच सवारी साधन चलाउन सिकियो । सवारी चालकको अनुमतिपत्र प्राप्त गर्दा जिन्दगीकै सबैभन्दा बढी उल्लासको दिन ठानियो ।

बिज्ञापन

केही समय निजी र भाडाका सवारी साधन चलाएँ । यतै गरिएको अथक् प्रयास र मिहिनेतको बाबजुद सरकारी नूनपानी खाने अहोभाग्य मिल्यो । ०६८ सालदेखि ड्राइभिङ पेशामा छिरँे । सरकारी गाडी गुडाउन थालेको दशक पुग्न थाल्यो । लामो समय गृहकै गाडी चलाएँ । बीचमा केही मन्त्री र सचिवको गाडी चलाउनुपर्दा मन्त्रालय मात्र परिवर्तन भयो । धेरै समयचाहिँ गृहकै उपसचिवदेखि सहसचिव/ सचिवहरूलाई ओसारँे । उनीहरूकै सेवामा अहोरात्र खटिएँ । यो बीच सरकारी ओहदामा रहेका अजीव/अजीव पात्र देखें । तिनका चुरीफुरी, रवाफ, हामीजस्ता भुइँमान्छेलाई गर्ने व्यवहार, सबैका नाम नओकेलौं, दिलको कुनामा लेखेर राखेको छु । गृहका कुन कर्मचारी कस्ता थिए † हामी त निम्सरो मान्छे, जहाँ खटायो उहीँ जाने हो । अघिल्लो सरकारका उद्योगमन्त्री महेश बस्नेतदेखि पशुपन्छी मन्त्री शान्ता मानवीलगायत धेरै मन्त्रीको ड्राइभर भई सेवा गरेँ ।

महेश बस्नेतलाई ९ महिनासम्म बोकेको हुँ, शान्ता मानवीलाई साढे दुई महिना, यसका अलावा अरु पूर्वएमाले र पूर्वमाओवादीनिकट केही मन्त्रीको ड्राइभर बनेर सेवा गरँे । यीमध्ये केहीले मात्र श्रमिकको कदर गर्ने । एउटा श्रमिकले के खोज्छ ? काममा कहिल्यै ठग्न जानिएन । तर, यहाँ नाम त उल्लेख नगरौं केही मन्त्रीका आसेपासे र हनुमानहरूले मैले पाउनुपर्ने पारिश्रमिकसमेत पचाइदिएका छन् धेरैपटक । यही कुराको विरोध गर्दा जागिरबाट गलहत्याइएको भुक्तभोगी हुँ । दिनभरि श्रम गरी जहान बच्चा पाल्नुपर्ने हामीजस्ताको तलबसमेत पचाइदिने स्वकीय सचिवबाट कस्तो सदाचारपूर्ण काम होला ? केही मन्त्रीका पिए पनि कस्ता भने मन्त्रीज्यूले चढ्दै आएको गाडीमा उनीहरूलाई नै चढाउनुपर्ने रे ! उनलाई पनि झण्डावाल गाडी लिएर घरमा लिन÷लैजान जानुपर्ने रे ! मन्त्री चढ्ने गाडी कसरी जहाँ पायो त्यहाँ मनमौजी चलाउन सक्थे“ ! यही कारण उनीहरूको आँखाको तारो बनेँ धेरैपटक ।

एक जना सचिव छन्, नाम नभनौं । ठूलो मान्छेको इज्जत जाला । त्यतिखेर म उपसचिवको गाडी चलाउँथें । गृहकै प्रांगणमा बसिरहेको थिएँ । सचिवज्यू आउनुभयो । नमस्कार टक्र्याएँ, फिर्ता गर्नुभएन । यो गाडी किन सफा नगरेको, किन फोहोर ? तपाईंको काम, कर्तव्य, अधिकार के हो भन्दै थर्काउनुभयो । कसको रिस ल्याएर मलाई पोखेको हो कुन्नि, सायद जवाफ फर्काउनु नहुनेथियो होला, ‘मेरो काम कर्तव्य के हो मलाई सिकाइरहनुपर्दैन सचिवज्यू’ भन्ने जवाफ दिएँ ।

मेसिनरी सामान हो, सधैँ एकैनास कहाँ रहन्छ र ? कहिलेकाहीँ बिग्रिन्छ । तिनै सचिव आरोप लगाउँथे– आफैँले नट खुस्काएर गाडी बिगारेछ । ए बाबा खाएको विष पो लाग्छ, नखाएको विष कसरी लाग्ला ?

जाबो एउटा ड्राइभरलाई हटाउन निजी सचिव, पिएदेखि मन्त्रालयका सचिवसम्म लागिपरेका छन्, धेरै पटक । यहाँ त श्रम, पसिना बेचेर खान्छु भन्दा पनि पाइँदैन रहेछ । यस्तै/यस्तै आसेपासे, अरौटे भरौटेहरूका कारण न हो इमान्दार र स्वच्छ छवि भएका मन्त्रीहरू विवादमा तानिने ।

अहिले गृहमै फर्किएको छु । केही छैन, आधा पेट खाएर, ऋण गरेरै भए पनि जहान पालौँला÷पालेकै छु । अहिले कोरोना कहरमा छन् सबै । यस्तै संकटको घडीमा समेत निमुखा कर्मचारीलाई सास्तीमाथि सास्ती थोपरिएको छ । विशिष्ट श्रेणीका कर्मचारीलाई सरकारले सिंगो गाडीसहित चालक सुविधा दिएको छ । तर, यस्तो महामारीमा तल्लो तहका कर्मचारीको लागि भनेर दिएको बस पनि बन्द गराइएको छ, एक जना उपसचिवको बालहठमा । ती उपसचिवले सवारी र इन्धनमा कति खर्च गरेका छन्, त्यसको रेकर्ड हामीसँग सुरक्षित छ । उपसचिवलाई गाडी दिने कुरा सरकारले कहीँ लेखेको छ ? तर, तिनैले सरकारी गाडी सुविधा लिएर अनेक नाममा लुट मच्चाएका छन् । निम्नस्तरको कर्मचारीलाई सहज र सुविधा होस् भनेर सरकारले एकीकृत परिवहन सुविधाअन्तर्गत दिएको गाडीसमेत खोसेर बन्द गरी निमुखा कर्मचारीमाथि ज्यादती गरिरहेको छ ।